محمدرضا فخرآبادی – ونکوور
در روزگاری که شیوع ویروس کرونا جشنواره‌های بزرگ سینمایی را با همهٔ زرق‌و‌برقشان به حاشیه رانده است، جشنواره‌های کوچک و جمع‌و‌جور محلی که بی‌ادعا و با حمایت انسان‌ها و نهادهای فرهنگ‌دوست شکل گرفته‌اند، می‌توانند فروغی بیشتر داشته باشند. جشنوارهٔ فیلم خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) در ونکوور یکی از آن نمونه جشنواره‌هاست که امسال دومین دورهٔ آن به‌صورت آنلاین در روزهای ۲۰ تا ۲۷ نوامبر برگزار خواهد شد.
با نگاهی اجمالی به وب‌سایت این جشنواره و صفحات آن در شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و اینستاگرام، خیلی راحت می‌شود گفت که برگزارکنندگان این جشنواره امسال قدمی بزرگ و با اطمینان در طرحو پیاده‌سازی این برنامه برداشته‌اند.
اولین چیزی که پیش و بیش از هر نکتهٔ دیگری توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند، پوستر زیبا و فکرشدهٔ آن است که توسط ملودی هژبر، نقاش و هنرمند ایرانی ساکن فرانسه، طراحی شده است. پوستری که هم عناصر فرهنگی خاورمیانه و شمال آفریقا را در خود دارد و هم به مسائل مبتلا به این جوامع در این دوران اشاره دارد. ضمن اینکه رنگ‌آمیزی آن نیز فستیوالی بودن پوستر را برجسته‌تر می‌کند.
سال گذشته و به‌مناسبت برگزاری اولین دورهٔ جشنواره، معرفی کوتاهی از نحوهٔ شکل‌گیری و اهداف بانیان آن داشتیم که می‌توانید آن‌را در اینجا بخوانید. اما امسال درگفت‌وگویی تازه با بانیان این جشنواره، آرمان کاظمی (مدیر اجرایی) و شقایق حق‌دوست (برنامه‌ریز)، از تفاوت‌های اصلی آن با جشنوارهٔ سال پیش گفتند که مهم‌ترین آن تغییر هم در شکل اجرا و هم در محتوای آن است. افزون بر نمایش اجتناب‌ناپذیر آنلاین، تنوع فیلم‌های امسال، امکان دسته‌بندی مضمونی را برای آن‌ها فراهم آورده است. بر این اساس فیلم‌های کوتاه ارائه‌شده به جشنواره، به سه بخش موضوعیِ Dreamscapes، {Di}spell و Daylights طبقه‌بندی شده است که در کنار سه فیلم بلند و نیمه‌بلند بخش نمایش‌های ویژه، ساختار کلی جشنوارهٔ امسال را شکل داده است.
در بخش نمایش‌های ویژه، فیلم‌های بلند داستانی «نواهای عربی» ساختهٔ مانلی لبیدی با بازی گلشیفته فراهانی و «1982» ساختهٔ ولید موانس، فیلمساز لبنانی، با بازی نادین لبکی (چهرهٔ معروف سینمای لبنان که کارگردان فیلم‌هایی چون «کفرناحوم» و «کارامل» است)، حضور دارند و در کنار آن‌ها مستند نیمه‌بلند ایرانی «صداهای سکوت» ساختهٔ پناه‌برخدا رضایی به نمایش می‌آید.
بخش {Di}spell به فیلمسازهایی تعلق دارد که در آن کوشیده‌اند به شکلی فرهنگ خود را چه در تصویر و چه در داستان به چالش بکشند. فیلم‌های Âbi (آمریکا)، Amphitheater (قطر)، Athaar (اردن)، Barzakh (مصر)، Clench my Fists (آمریکا)، Time to Rebuild AKA (Wanabni) (مصر) و Toward You (کانادا) در این گروه اکران خواهند شد.
در بخش Dreamscapes با فیلم‌هایی روبرو هستیم که سازندگان آن بیشتر تجربه‌گرایی کرده‌اند و خواسته‌اند شکل یا زبان جدیدی را به تصویر بکشند. در این بخش، فیلم‌های کوتاه In the Middle (یمن)، Elephantbird (افغانستان)، The Land I’m Drowning In (ایران و فرانسه)، Paper God (ایران)، Slaughter (ایران)، Tetlalli (مکزیک) و Until the Last Drop (فلسطین) به نمایش می‌آیند.
Daylights بخش دیگری است که در آن فیلم‌هایی به نمایش درمی‌آیند که وجوه سرگرم‌کنندهٔ آن‌ها یا شباهتشان به فیلم‌های داستانی یا مستند مرسوم، آن‌ها را برای مخاطب عام جذاب‌تر می‌کند. در این بخش فیلم‌های A Few Flower Branches (ایران)، Holy Land (سوئیس)، London Arabia (انگلستان)، Tayybeh (کانادا)، Poplife (کانادا) و My Dream Goes All the Way to Iran (کانادا) حضور دارند. نکتهٔ قابل توجه در این بخش حضور پررنگ کانادایی‌ها و اهالی ونکوور در این فیلم‌هاست.
به‌عنوان مثال، «طیبه» مستندی کوتاهی است دربارهٔ هفت زن پناهندهٔ سوری که شرکت کِیترینگ خود را در ونکوور راه‌اندازی کرده‌اند و یا «می‌رود و می‌رود تا به ایران می‌رسد رؤیای من» (My Dream Goes All the Way to Iran) مستندی است ساختهٔ نگار مجتهدی، خبرنگار، گزارشگر و تهیه‌کنندهٔ شناخته‌‌شدهٔ اهل ونکوور، که پیش از این در رسانهٔ همیاری با او گفت‌وگوی مفصلی در معرفی فیلمش داشته‌ایم که می‌توانید آن را در اینجا بخوانید.
برای دیدن این فیلم‌ها کافی است به لینک زیر رفته و با افتتاح حساب در سایت ایونتیو نسبت به خرید بلیت کلی برای همهٔ فیلم‌ها با تخفیف یا بلیت تکی برای هر بخش اقدام کنید:
https://watch.eventive.org/menafilmfestival
خوانندگان رسانهٔ همیاری می‌توانند هنگام خرید بلیت با وارد کردن کد تخفیف HAMYAARIMENA از ۲۰ درصد تخفیف ویژه بهره‌مند شوند.
اتفاق جالب توجه دیگری که در جشنوارهٔ امسال چشمگیر است، حضور فرهاد صبا (فیلم‌بردار از ایران)، شبنم اوزپتا (ویدیوگرافر و تدوینگر از ترکیه) ، صبحی الزبیدی (فیلمساز از فلسطین) ، کامالا تاد (فیلمساز و مدرس از کانادا) و کاترینا موگومی (فیلمساز و هنرمند میان‌رشته‌ای از اوگاندا) در هیئت داوران این جشنواره است که قرار است فیلم‌های منتخبی از بخش‌های فوق‌الذکر را داوری کنند.
بخش جدید دیگر این جشنواره، میزبانی دو نشست گفت‌وگوست که اولی با موضوع هویت سیاه و آفریقایی در سینمای خاورمیانه و شمال آفریقا، توسط هنرمند و فیلمساز لبنانی ساکن ونکوور به‌نام عادل آروپ مدیریت می‌شود و نشست دوم هم میزگردی است پیرامون نقش هنر لبنانی در گذار از دوران بحران سیاسی اخیر در بیروت. با مدیریت غنوه یاسین، هنرمند لبنانی دیگری از شهر ونکوور.
این جشنواره با پشتیبانی شورای هنر بی‌سی، شهرداری ونکوور و مرکز مطالعات تطبیقی مسلمانان دانشگاه سایمون فریزر برگزار خواهد شد.
